Zuid Nederlands Fanfare Initiatief in ‘Ritual’
Zondag 14 december speelde het Zuid Nederlands Fanfare Initiatief haar derde project in de Meulewiek te Meterik, Limburg. Het orkest bestaat uit musici uit Limburg, Gelderland en Noord-Brabant en staat onder leiding van chef-dirigent Chris Derikx. In slechts zes repetities werd een pittig concertrepertoire voorbereid. Het concert genoot een goede publieke belangstelling en het ZNFI bedankte haar publiek op muzikale wijze met enkele oude meesterwerken uit de fanfare literatuur, een solist met een gloednieuw instrument, een muzikale ‘muze’ en dichteres en een wereldpremière.
Artistiek leider en chef-dirigent Chris Derikx had in dit project voor het thema ‘rituelen’ gekozen met als centraal werk ‘Ritual’ van de Limburgse componist Hardy Mertens. Derikx over dat thema: ‘ik wilde het publiek muzikaal maar ook mentaal voorbereiden op het werk ‘Ritual’ van Hardy Mertens. Daarom heb ik voor de pauze voor werken gekozen die als een soort opmaat de rituelen uit het werk ‘Ritual’ verklanken en daardoor voor de luisteraar als een soort muzikale spiegel werken.’.
Het sacrale element werd nagebootst in het prachtige ‘Antiphon’ van Anton Bruckner. Het ‘mystiekeritueel’ kreeg een tegenhanger in het werk ‘Der Dämon’ (symfonische studie voor blaasorkest uit 1966) van de Zwitserse componist Paul Huber. Als onderbreking en stijlbreuk fungeerde het ‘Hoboconcert van Bellini’. Gespeeld door solist Frank Aendekerk op een (mede door hem) nieuw ontwikkelde piccolotrompet van Adams.
Een van de absolute hoogtepunten van de avond was de wereldpremière van het werk ‘Uzume’ van Bart Deckers. Chris Derikx over de première: Het ZNFI wil graag haar scheppende verantwoordelijkheid nemen en is er bijzonder trots op dat zij Bart Deckers bereid heeft gevonden om nieuw werk voor het medium fanfare te schrijven.’. De componist Bart Deckers verzorgde op gedreven en humoristische wijze zelf de inleiding op zijn ‘Uzume’. ‘Uzume’, verklankte het ‘erotische ritueel’ en gaat over de Japanse godin Uzume als godin van de dans en dochter van het licht. Het ZNFI, dat tijdens de repetities met veel plezier aan ‘Uzume’ gewerkt heeft, is vereerd dat het de wereldpremière heeft mogen verzorgen. Het driedelige werk is voor de musici en de dirigent technisch maar zeker ook qua muzikale structuurzeer complex, en voor de luisteraar goed te beluisteren; want bijzonder goed en origineel gecomponeerd. Het werk kent al een gezonde belangstelling, diverse top fanfares hebben het werk al besteld en het Frysk Fanfare Orkest gaat het werk volgend jaar opnemen.
Na de pauze slechts één werk op de lessenaar: ‘Ritual’ van Hardy Mertens. Het werk ‘Ritual’ is een symfonisch gedicht dat een grote invloed heeft gehad op de fanfare literatuur. Derikx over het werk: ‘tja, waar te beginnen, het werk is een tour de force voor een orkest om uit te voeren. Het vraagt naast de nodige technische eisen ook mentaal veel van ons als uitvoerders. ‘Ritual’ heeft bovendien prachtige stijlkenmerken zoals: het gesproken woord dat een duidelijke rol speelt in het werk door de voordracht van een gedicht, maar ook het gefluister in het orkest. Imposante tutti’s en indrukwekkende technische passages. En niet te vergeten de expressieve en soms technische solopassages in hoorn, euphonium, bugel, alt-saxofoonen bastuba. En tenslotte het specifieke gebruik van percussie door Mertens. Een solo passage voor vier grote trommen komt niet vaak voor!’.
‘Ritual’ werd bij het publiek geïntroduceerd door de dichteres Lizette Colaris. Mertens schreef het werk in opdracht van het Frysk Fanfare Orkest voor het Wereld Muziek Concours van 1989 en worstelde tijdens het componeren met de voortgang van het werk. Tijdens een toevallige ontmoeting in 1987 van Mertens met de toen 17-jarige Sittardse dichteres Lizette Colaris, inspireerden de twee elkaar. Colaris schrijft een gedicht dat als verdere inspiratie voor Hardy dient in de voltooiing van het werk. Dat gegeven maakt dat de dichteres als de muze van Hardy Mertens geldt voor het werk ‘Ritual’. Mertens verwerkt hun beider namen in muzikale zin in departituur en schrijft het gedicht als integraal en verplicht onderdeel voor van de partituur van ‘Ritual’. Ritual verklankt de drie rituelen die het publiek voor de pauze al geïntroduceerd kreeg: mystieke rituelen zoals een krijgsdans of iets heiligs, naast het huwelijk en het erotische element als rituelen.
Limburgs gedeputeerde Ger Koopmans was na afloop totaly impressed wat hij in zijn emotionle speech duidelijk door liet schemeren. Dit onderstreepte hij meteen met de toezegging vanuit de provincie voor de nodige steun voor de verdere ontwikkeling van het ZNFI.